De lidstaten van de Europese Unie en de Europese Commissie zijn bezig de laatste hand te leggen aan een nieuw instrument in de aanpak van grensbelemmeringen. Het nieuwe instrument voorziet in het oprichten van grensoverstijgende coördinatiepunten voor de aanpak van grensbelemmeringen in de EU. Een grensoverstijgend coördinatiepunt ontvangt verzoeken van belanghebbende organisaties over mogelijke belemmeringen, zal deze beoordelen en als contactpersoon optreden met de nationale autoriteiten om oplossingen mogelijk te maken. Tussen de Raad en het EU-parlement is al overeenstemming over de Europese verordening (BRIDGEforEU) waarin het nieuwe instrument geregeld wordt. Op dit moment is de Commissie bezig de tekst in alle EU-talen op te stellen. Zodra de definitieve tekst gepubliceerd wordt, volgt er een nieuwsbericht op deze website.
Voor de grensregio Vlaanderen–Nederland lijkt deze verordening overbodig, immers er is al een schakelpunt grensbelemmeringen dat als het grensoverstijgend coördinatiepunt voor de grensregio van Vlaanderen en Nederland opereert. Het projectteam van het schakelpunt beschouwt de komst van de verordening niet als overbodig, maar als steun in de rug. “Voor de oprichting van ons schakelpunt is de verordening misschien niet nodig geweest. Het schakelpunt is namelijk opgericht na een besluit van de Vlaamse en Nederlandse regeringen in 2023.” aldus Sebastiaan Hupkes, die met zijn Vlaamse collega Maarten Vidal, het schakelpunt coördineert.
Arnoud Guikema die namens één van de regionale overheden in het schakelpunt deelneemt, is ook verheugd, maar waarschuwt wel: ‘De EU-verordening is goed nieuws, maar er is maatwerk nodig voor elke grensregio. Verheugend dat nationale overheden zich realiseren dat de opgaven en uitdagingen waar we voor staan, juist ook in de grensgebieden moeten worden opgepakt. Daar liggen heel veel kansen die nu nog onbenut zijn.. Commitment aan de EU-verordening is derhalve een grote steun in de rug. Wij zien dit als een belangrijke politieke verklaring dat de aanpak van grensbelemmeringen prioriteit gaat krijgen.’
Arnoud waarschuwt: ‘Deze EU-verordening bevat geen blauwdruk. Dat kan ook niet, want iedere grensregio kent zijn eigen samenhang en bestuurlijke samenstelling. Dat betekent dat maatwerk nodig is en steun van nationale, regionale en lokale overheden. Een schakelpunt kan alleen maar succesvol opereren als het door iedere belanghebbende in de regio en van de centrale overheid gesteund wordt. Dan moet het worden ingebakken in de bestaande governancestructuur met een duidelijke afspraken richting ministers en ambtenaren van centrale overheden.’
Pim Mertens, die namens het instituut ITEM deelneemt in het schakelpunt, ziet met de komst van de EU-verordening een langlopende wens in vervulling gaan. ‘Vanuit de wetenschap zijn altijd wensen om nog verder gaande instrumenten te realiseren, maar implementatie van deze verordening gaat al veel betekenen. Het is weer een instrument in de groeiende EU-toolbox. Het commitment voor aanpak van grensbelemmering is er nu.’ Pim onderschrijft daarnaast het belang van kennis en expertise. ‘Grensbelemmeringen zijn vaak complex, waarvoor expertise en een kritische blik nodig is, dat maakt ook de actieve participatie van kennisinstellingen van groot belang. Dat schrijft de verordening niet voor, maar is binnen het schakelpunt wel een belangrijke factor in onze oplossingsgerichte aanpak met directe toegang tot analyse en agendering bij verantwoordelijke ministers en ambtenaren.‘
